Weblog Joost - Schipper mag ik overvaren? Bestaat de veerpont nog?

Eind november van dit jaar maakte ik voor de laatste keer met de auto gebruik van een veerpont. Op weg naar een familielunch in Macharen ging ik op een zondag met de pont van Maasbommel naar Megen. Je weet hoe het gaat: je stelt de navigatie in en je ziet wel wat er komen gaat. In dit geval werden we bij Tiel de weilanden ingestuurd en werd het steeds duidelijker dat we een stukje gingen varen. Leuk, toch weer wat anders dan rechttoe rechtaan over de snelweg.

Veerpont in Nederland: variatie

Er zijn in Nederland en België 403 veerponten en veerboten, waarvan het overgrote deel (160) door een motor wordt voortbewogen, 18 zijn elektrisch - eventueel aangedreven door zonne-energie. Van al deze pontjes en ponten zijn er 72 die (ook) auto's meenemen. Bij dit aantal zijn er drie meegeteld die naar Engeland varen en één vertrekt naar Noorwegen. Ook de veerboten die naar en tussen de Waddeneilanden Texel, Vlieland en Ameland varen zitten in de lijst. Het overgrote merendeel van de veerpontjes zet voetgangers en fietsers of scooters over. De grootte ervan varieert van een serieuze boot tot een soort van ponton met een hekje en een touw waarbij je zelf de pont naar de overzijde (of naar je toe) moet trekken.

Ik moest hieraan denken toen ik met mijn vrouw in de auto wachtte tot het pontje bij Maasbommel aan onze kant was gearriveerd. Want in mijn jongere jaren maakten we meestal op de fiets graag gebruik van het veer over de IJssel in Dieren. Die kon ook enkele auto's meenemen, maximaal drie gemiddelde auto's of vier kleine. Echter, voor een overtocht van de Fiat 500 Club tijdens een rit mochten er wel tien mee. Met de auto is het veer van Groot-Ammers bij Schoonhoven een bekende. Deze is duidelijk groter dan die bij Dieren en vervult ook een belangrijke rol in de regio. Op onze route tussen Oost-Brabant en familie in Ouderkerk aan de IJssel namen we die altijd: bij Gorinchem van de snelweg af, de provinciale wegen op en halverwege doemde dan ineens de pont over de rivier op. Dat was altijd een moment om naar uit te kijken.

Pontje spaart omweg

Later ben ik nog bij het veer tussen Alem en Maren-Kessel uitgekomen toen op een avond de A2 hartstikke vast stond (en ik nauwelijks kleingeld bij me had maar dat was gelukkig niet meer nodig, de veerman was intussen ook voorzien van een pinapparaat). En nu dus het veer bij Maasbommel. En die veerpontjes zijn waardevol, als je het bekijkt. Op de website van het veer bij Culemborg wordt onder de voordelen beschreven dat je ruim 8 km (op pakweg 25 km) kunt sparen als je naar Utrecht gaat - dat is toch 85 km bij dagelijks woon-werkverkeer in de week. Waarbij je te maken zou kunnen krijgen met files op de A2 en A27 als je de pont links laat liggen. Ook de drie ponten die auto's 24 uur per dag over het Noordzeekanaal zetten sparen de forenzen een lange omweg uit en helpen de files op de snelwegen daar te verminderen. En vrachtwagens moeten deze nemen als ze hoog zijn of gevaarlijke stoffen hebben geladen: ze mogen dan niet door de Velsertunnel. Dat is toch de moeite waard. Een andere keer vormde een veerpont een essentieel onderdeel en herkenningspunt van een puzzelrit met de Mercedes SLK-club. De troef op dat moment was zeker ook de optie om een kop koffie te halen in het naast de helling gelegen café.

Hoe komt het dat deze nuttige bootjes toch vaak in de schaduw van de snelle wereld hun nuttige dienstwerk verrichten? Vreemd genoeg zijn gebruikscijfers van vooral de kleinere pontjes nauwelijks te achterhalen. En door de tijd heen wordt het al helemaal gissen. Maar als ik enkele routes (bijvoorbeeld de route naar Macharen, de rit uit mijn jeugd naar Ouderkerk aan den IJssel of het woonwerkverkeer vanuit Culemborg naar Utrecht) op de kaarten van TomTom of Google Maps invoer, dan is de eerste optie toch wel (vaak met een flinke omweg) die over snelwegen en dus vaste bruggen. En dat verklaart dat ze soms letterlijk buiten beeld vallen! En dat is eigenlijk best jammer.

Maar wat is op langere termijn het lot van de veerpont? Zijn ze gedoemd een rol op de tweede rij te blijven spelen, zeker de veren die over de rivieren dagelijks hun passagiers overzetten? Of worden het vooral recreatieve objecten en blijven ze ook door de week alleen voor voetgangers en fietsers beschikbaar? Want in de dagelijkse verbindingen spelen die een grote rol. Als ik met de fiets naar kantoor in Amsterdam ga neem ik vaak het pontje van Nigtevecht en tref daar altijd forenzen die met traditionele fietsen of fancy e-bikes ook de files en parkeeruitdagingen omzeilen en gelijk hun beweging krijgen. En zo zijn er nog veel meer verbindingen. Maar vinden we het met de auto echt zo belangrijk om een berekenbare, op de minuut voorspelbare reistijd te hebben? Of neem je de vrijheid om zeker in de zomer toch wat vaker binnendoor te rijden en de schipper te vragen om je naar de andere kant te brengen? En... je helpt de drukte op de wegen te verminderen!