Buitenland in Nederland per Nissan Juke

West-Friesland met Zwitserland verbindt. Na ruim 32 kilometer rijden met rechts het IJsselmeer en links de Waddenzee word je aan de overzijde verwelkomd door Zurich. Toegegeven, zonder umlaut, maar ach, wij spreken de u ongeveer zo uit als de Duitstaligen hun ü over de lippen laten vloeien. Het Friese Zurich ziet dan ook heel wat Zwitsers voorbijkomen en onbevestigde geruchten willen dat de plaatselijke pomphouder goede zaken doet met witte opplak-umlauts. Het is te hopen dat het plaatsnaambord deze toeristen niet teleurstelt, want de lijst met bezienswaardigheden in Zurich is tamelijk overzichtelijk. Dat neemt niet weg dat de negentiende-eeuwse dorpskerk van een zeldzame lieflijkheid is en ook het weidse uitzicht over de Waddenzee is dik de moeite waard.

Wat doe je wanneer aan de overkant van het kanaal een buurtschap wordt neergezet met de naam Petersburg? Dan noem je je boerderij natuurlijk Moskou. Tja, en als daar door de jaren heen dan weer een nieuwe buurtschap rond ontstaat, heb je op een goede dag Moskou in de Friese klei. Vooralsnog zonder Kremlin, maar het is een begin. Denkbeeldig laten we Vladimir Poetin hier instappen, want we hebben verderop een plekje op de planning waar hij wel oren naar heeft.

Wie Slochteren zegt, zegt gas. Toch gaan wij hier even van het gas af, want hier vlakbij ligt een onbekend gehucht met de bekende naam Denemarken. Het is weinig meer dan een handjevol boerderijen en een paar woningen tussen Slochteren en De Paauwen. Met het land Denemarken schijnt de naam helemaal niets van doen te hebben, maar over hoe die wel is ontstaan, zijn zoveel uiteenlopende etymologische theorieën te vinden dat het amper zin heeft er in detail op in te gaan.

Nu we toch in in Scandinavische sferen zijn: ten zuidoosten van Denemarken, tussen Sappemeer en Zuidbroek, ligt het gehucht – of eigenlijk is het niet meer dan een straat – Spitsbergen. En deze plek is wel degelijk vernoemd naar het Spitsbergen dat we kennen van de aardrijkskundelessen. Dat is niet zo vreemd als het lijkt, want Spitsbergen werd ontdekt door Nederlanders.

Ooit was het een grappige gewoonte om verafgelegen buurtschappen te vernoemen naar een ver land. Eind negentiende eeuw was Polen zo ongeveer het einde van de wereld, net als dit gehucht in Noordoost-Groningen. Het valt onder de gemeente Delfzijl. Eerst Napels zien, dan sterven. Zou het de nuchtere Groningse humor zijn die ertoe leidde dat het uitvaartcentrum van Winschoten in de buurtschap Napels staat? Mocht je dat vergezocht vinden, weet dan dat de aangrenzende wijk Tranendal heet.

En nu blijkt waarom we Poetin eerder lieten instappen. Het schiereiland De Krim in de Zwarte Zee heeft de twijfelachtige eer de laatste jaren trektouw tussen Rusland en Oekraïne te moeten zijn. Dat wordt misschien een beetje goedgemaakt doordat in Nederland aardig wat gelijknamige plekken zijn. Het Gelderse Hoenderloo heeft een buurtschap De Krim, Haarlem kent een wijk De Krim, in het noorden van Texel wordt de naam veel gebruikt en wij vereren De Krim in de gemeente Hardenberg met een bezoek, omdat het met ruim 2.000 inwoners nog best een flinke dorpskern is, lintvormig gelegen aan de Lutter Hoofdwijk, die daar een bocht maakt (‘krimp’), wat waarschijnlijk de naam verklaart. Hier laten we Poetin met glinsterende oogjes uitstappen, we wensen hem een vreedzame oplossing toe en vervolgen dan onze weg.

Engeland is een kleine Overijsselse buurtschap die moedig weerstand bleef bieden aan de brexit. En dat deed ze niet alleen, want ook in Drenthe is een gehucht Engeland te vinden. Sterker, we vinden bij Dalfsen zelfs een derde Engeland. Mocht je beginnen te vermoeden dat ze in het oosten van ons land nogal anglofiel zijn, dan moeten we je teleurstellen. ‘Engelant’ betekent in het Middelnederlands ‘weiland’. Gezien het agrarische karakter van alle drie de Nederlandse Engelanden kunnen we met een gerust hart veronderstellen dat de kans zeer gering is dat Boris Johnson deze stukjes vaderland zal claimen.

Wie Engeland zegt, mag Frankrijk niet vergeten, al is het maar om de eeuwenoude rivaliteit tussen beide Europese grootmachten niet op de spits te drijven. De Harderwijkse wijk ligt ingeklemd tussen de N302 en de A28. Hij bestaat uit typische jarentachtigstraatjes met dito huizen, wat elke hoop op een historische achtergrond van de naam de kop indrukt. We houden het op een gemeenteambtenaar die net een geslaagde kampeervakantie in de Languedoc achter de rug had. Een tweede Frankrijk vinden we in het Friese Nijeberkoop.

Een ander deel van dat dorp heet Egypte. Die naam is vermoedelijk ook de vondst van een reislustige ambtenaar. Bij het dorp Rossum bevindt zich de buurtschap Rome. Verwacht geen Sixtijnse Kapel, ga niet zoeken naar Spaanse Trappen, maar wie van een oerNederlands landschap van weilanden en boerderijen houdt, beleeft in dit Rome de dag van zijn leven. Het schijnt dat Rome echt is vernoemd naar de stad uit de oudheid. Hier in de buurt heeft namelijk een Romeins castellum (een legerkamp) gestaan, waardoor hier veel voorwerpen uit die tijd zijn gevonden.

Austerlitz is niet alleen een vreemde naam in de index van de Nederlandse atlas, het heeft ook een nogal plompverloren bouwwerk als belangrijkste attractie. Piramides vind je in Egypte en Zuid-Amerika, maar dus ook op de Utrechtse Heuvelrug. Deze ene tenminste. Ze werd gebouwd in 1804 door de troepen van de Franse generaal Auguste de Marmont, die wilde voorkomen dat de verveling onder zijn manschappen zou toeslaan. Bescheiden als hij was, noemde De Marmont het resultaat naar zichzelf. Lang heeft dat staaltje zelfverheerlijking niet mogen duren, want zodra Lodewijk Napoleon (jazeker, de broer van) koning van Holland werd, doopte hij het bouwwerk om in Pyramide van Austerlitz, naar de slag bij Austerlitz in Tsjechië, waar zijn grote broer de Russische en Oostenrijkse legers in de pan hakte.

We begonnen onze wereldreis in Zwitserland en zoals het een rondreis betaamt, eindigen we daar ook weer. Het gehucht Bern is vernoemd naar Fulco van Berne, een ridder uit de twaalfde eeuw die daar woonde en een klooster stichtte in zijn huis, als dank aan God omdat hij een achtervolging door bloeddorstige vijanden had overleefd. Hoewel de orde nog bestaat, is de abdij van Berne allang verzwolgen door de geschiedenis. Alleen het brouwershuis en de restanten van een put herinneren nog aan het roomse verleden van deze plek. Hoe dan ook, het moge duidelijk zijn dat dit Bern niets van doen heeft met de Zwitserse stad.

Wanneer we ’s avonds thuis in Katwijk de balans opmaken, leert een rekensommetje ons dat we 756 kilometer achter de kiezen hebben. Hadden we dit rondje gemaakt langs de échte plaatsen (in het geval van landen hebben we gerekend met de hoofdstad en naar Spitsbergen de vliegkilometers), dan hadden we daar om precies te zijn 24.210 kilometer over gedaan.